Porady dotyczące alergii i czynników drażniących

kot i pies Alergie to częsty problem, który dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych, znacząco wpływając na jakość życia. Aby ograniczyć objawy i poprawić komfort codziennego funkcjonowania, warto zastosować się do sprawdzonych metod minimalizujących kontakt z alergenami oraz czynnikami drażniącymi. Poniżej znajdziesz szczegółowe wskazówki, które pomogą stworzyć bardziej przyjazne środowisko zarówno w domu, jak i w miejscu pracy. Zachowanie odpowiednich warunków higienicznych, eliminacja źródeł alergenów oraz zmiana nawyków mogą znacząco poprawić samopoczucie osób borykających się z alergiami.

Kurz i roztocze kurzu domowego

jak najczęściej wietrzyć pomieszczenia mieszkalne (przez pół godziny dwa razy dziennie); względna wilgotność w mieszkaniu powinna wynosić 40-50%, temperatura 18-20C,
używać wyciągów kuchennych, nie stosować w sposób ciągły nawilżaczy powietrza,
prać pościel raz na 2 tygodnie w gorącej wodzie (min. temp. 60C); kołdra, poduszka i materac powinny być z włókna syntetycznego (nie z pierza, puchu, kapoku, bawełny lub wełny); należy ją też jak najczęściej wietrzyć, poddawać działaniu słońca i niskich temperatur (zamrażarka); wilgotność pościeli można zmniejszyć, stosując w ciągu dnia koce elektryczne,
usunąć wszystkie zbiorniki kurzu:

a) wykładziny dywanowe, szczególnie te, które są przyklejone bezpośrednio do podłoża cementowego, preferowane są zmywalne podłogi: parkiet, terakota, posadzka, linoleum,

b) zasłony i firanki zastąpić żaluzjami wewnątrzokiennymi,

c) zabawki z pluszu i tkanin – używać takich, które można prać,

d) drobne przedmioty gromadzące kurz, otwarte półki z książkami, pledy, kilimy, futrzaki, suche bukiety, słomianki,

odzież i przedmioty gromadzące kurz przechowywać poza sypialnią lub w szczelnie zamkniętych szafach,
jeśli używa się wentylacji, otwory nawiewowe powinno się zaopatrzyć w specjalne filtry,
unikać grzejników gazowych i olejowych, preferowane ogrzewanie centralne lub elektryczne, klimatyzacja razem z reduktorem wilgotności; zamykać drzwi do kuchni,
codziennie odkurzać sypialnię (szczególnie materac i łóżko) odkurzaczem ze specjalnym filtrem przeciwroztoczowym klasy HEPA, posiadajacym atesty Polskiego Towarzystwa Alergologicznego; osoba uczulona nie powinna sama odkurzać, nie może przebywać w pomieszczeniu do 20 minut po odkurzaniu,
w sypialni nie może być żadnych zwierząt, ściany pomalować zmywalną farbą lub pokryć gładką, zmywalną tapetą,
unikać mebli z tapicerką z tkanin i włosia, preferowane meble plastikowe, drewniane lub skórzane,
dziecko śpiące na dolnym poziomie piętrowego łóżka jest bardziej narażone na kurz z górnego posłania, najlepiej rozmontować takie łóżko,
jak najczęściej kąpać się i zmieniać bieliznę, ponieważ najlepszą pożywką dla roztoczy jest złuszczony naskórek; używać proszków piorących w temp. 60ľC i wyższej,
do odzieży, kocy, pościeli, które można prać tylko w niskiej temperaturze, można używać specjalnych koncentratów antyroztoczowych,
nie ustalono ostatecznie skutecznosci stosowania środków zabijających roztocza lub osłabiających ich działanie alergizujące oraz pokrowców na pościel wykonanych z tkaniny nieprzepuszczalnej dla roztoczy.

Zwierzęta domowe

usunąć z domu wszystkie zwierzęta futerkowe i ptaki; alergeny zwierząt futerkowych mogą być obecne w mieszkaniu jeszcze przez wiele miesięcy, a nawet lat po usunięciu zwierzęcia; ich źródłem może być odzież ludzi stykających się ze zwierzętami poza domem oraz wyroby futrzarskie lub odzież z dodatkami futrzanymi, wypchane zwierzęta i ptaki,
można hodować gady i płazy (żółwia),
unikać hodowli rybek akwariowych,
zwalczać insekty, zwłaszcza karaluchy,
unikać jazdy konnej, odwiedzania cyrku i ogrodu zoologicznego oraz domów, w których są zwierzęta.

Zakażenia

unikać kontaktu z osobami mającymi wyraźne objawy zakażenia dróg oddechowych,
unikać kontaktu z dużymi zbiorowiskami ludzkimi, szczególnie w okresie nasilonego zagrożenia, czyli jesienią i wiosną,
starannie i często myć ręce oraz używać chusteczek jednorazowego użytku,
u dzieci rozważyć okresowe przerwy w uczęszczaniu do żłobka lub przedszkola,
omówić z lekarzem celowość dodatkowych szczepień ochronnych (grypa, pneumokoki),
chorzy z atopowym zapaleniem skóry powinny unikać kontaktu z osobami z czynną opryszczką wargową lub czyrakami.

Wybór zawodu

nie powinno się wybierać zawodu związanego z kontaktem z substancjami uczulającymi, drażniącymi chemicznie i mechanicznie,
należy unikać zajęć związanych z częstym myciem rąk, kontaktem z detergentami i rozpuszczalnikami, narażeniem na bardzo wysoką i bardzo niską temperaturę otoczenia, kontaktem z kurzem, pyłkami roślinnymi, zwierzętami, pyłami, dymem, pleśnią, enzymami, ostrymi zapachami,
Przykładowe zawody, których nie należy wybierać dla dziecka z alergią: murarz, betoniarz, posadzkarz, malarz pokojowy i inni pracownicy budowlani, spawacz, mechanik, tokarz, wulkanizator, wszystkie zawody związane z produkcją środków chemicznych (żywic, gumy, plastiku); pielęgniarka, lekarz zabiegowy, protetyk, stomatolog, weterynarz, fryzjer, kosmetyczka, kucharz, laborant fotograficzny, drukarz, ogrodnik, rolnik, malarz artysta, górnik, archiwista, bibliotekarz.

Pyłki roślin

usunąć z mieszkania kwiaty i inne rośliny kwitnące,
w okresie pylenia roślin, na które jest się uczulonym (trawy, drzewa, chwasty, krzewy), należy szczelnie zamykać okna i drzwi; największe stężenie pyłków w powietrzu jest wczesnym ranem i o zmierzchu,
wietrzyć mieszkanie w godz. 24.00-4.30,
na sypialnię wybrać pomieszczenie położone w kierunku przeciwnym do najczęstszego kierunku wiania wiatru lub najchłodniejsze, tak aby uniknąć potrzeby wietrzenia,
po powrocie do domu zmienić ubranie i wykąpać się, umyć głowę (warto mieć krótko obcięte włosy),
ubranie często prać i przechowywać poza sypialnią (to samo postępowanie dotyczy członków rodziny kontaktujących się z osobą uczuloną),
podróżując samochodem zamykać okna,
urlop najlepiej spędzać nad morzem lub w wysokich górach, nad dużymi zbiornikami wodnymi, unikać działek, pól, lasów, łąk, parków,
skosić trawę, zanim zakwitnie, nie kosić w okresie pylenia,
w domu stosować filtry powietrza,
na spacer wychodzić po deszczu,
słuchać komunikatów o pyleniu i dostosowywać do nich plan dnia,
unikać stosowania leków ziołowych, jedzenia miodu, ziołomiodów,
wiele osób uczulonych na pyłki roślin jest też uczulonych na niektóre surowe owoce oraz warzywa i cierpi na tak zwany zespół alergii jamy ustnej; w takim przypadku należy poprosić o konsultację alergologa, który udzieli szczegółowych informacji, jakich pokarmów unikać,
informacja o pyleniu: www.alergen.info.pl, www.usp.pylenia.pl.

Ukąszenia owadów żądlących

unikać miejsc zwiększonego narażenia (ogrody, sady, miejsca karmienia zwierząt),
niszczyć gniazda os w pobliżu domu (powinny to robić osoby przeszkolone),
nie spożywać pokarmów i napojów, szczególnie słodkich, na otwartym powietrzu,
nie pozostawiać słodyczy i mięsa lub ich resztek bez przykrycia,
utrzymywać zamknięte kubły z odpadkami i resztkami żywności w domu i wokół niego
ograniczyć wysiłek na otwartym powietrzu, uważać w czasie zajęć sportowych,
nie używać perfum, pachnących kosmetyków,
nie nosić ubrań w jaskrawych kolorach, ubierać się w biel, beż lub zieleń,
nie wychodzić z domu w ubraniu poplamionym słodkimi produktami,
nosić zakryte obuwie, nie chodzić boso,
zamykać okna i zakładać moskitiery (np. z gazy) na drzwi i okna,
gdy w pobliżu znajduje się osa/pszczoła:

– nie wykonywać gwałtownych ruchów,

– zaatakowana osoba powinna zakryć głowę rękami lub częścią ubrania,

– powoli wycofać się do mieszkania lub miejsca zacienionego,

– nie przebywać na powietrzu bez towarzystwa innych osób.

Czynniki drażniące

bezwzględny zakaz palenia papierosów, należy wystrzegać się też biernego palenia,
unikać kontaktu z dymem, pyłami, ostrymi zapachami, takimi jak opary chemiczne, perfumy, dezodoranty, rozpuszczalniki, farby, lakiery, szczególnie w postaci aerozolu (spray).
Grzyby pleśniowe
unikać zawilgocenia mieszkania,
usunąć kwiaty doniczkowe (lub często zmieniać ziemię),
regularnie usuwać śmieci, owinąć materiałem rury, przez które przepływa zimna woda, aby unikać skraplania,
zapewnić dobrą wentylację kuchni (wyciąg) i łazienki oraz strychu i piwnic,
nie pracować, nie spać w piwnicy,
suszyć upraną bieliznę poza domem,
czyścić i dezynfekować urządzenia filtrujące i wentylacyjne,
zamykać drzwi do łazienki w czasie brania kąpieli, usuwać źródła stojącej wody,
kuchnię i łazienkę oraz framugi okien przemywać co tydzień roztworem bielinki (1 część bielinki: 4-6 części wody),
zwrócić szczególną uwagę na materace w łóżkach dzieci, które się moczą,
unikać kontaktu ze stertami liści, siana, igliwia, drewna lub kompostem,
unikać przebywania w gęstym, ciemnym lesie, szczególnie jesienią,
nie spędzać czasu na wsi w okresie żniw,
nie odwiedzać szklarni, antykwariatów,
usuwać skoszoną trawę, krótko przycinać trawnik,
unikać pokarmów zawierających pleśnie – suszonych owoców oraz grzybów, sosu sojowego, niektórych gatunków sera, także wina i piwa oraz kiszonek (kapusta, ogórki),
dokładnie myć owoce,
usuwać psujące się owoce i warzywa,
starannie myć i osuszać lodówkę,
nie przechowywać żywności w workach foliowych,
unikać starych domów, ciemnych i wilgotnych pomieszczeń,
należy pamiętać, że największe stężenie zarodników pleśni jest o zmierzchu,
często czyścić nawilżacze powietrza, najlepiej unikać ich stosowania.

Środki spożywcze

Najczęściej uczulające pokarmy to:

mleko krowie, jaja (głównie białko), mąka pszenna, żytnia, rośliny strączkowe (groch, fasola, soja, soczewica), orzechy (szczególnie ziemne), owoce drobnopestkowe (truskawki, pomidory, poziomki, porzeczki, jeżyny), owoce cytrusowe (banan rzadko alergizuje), ryby, kakao, czekolada, skorupiaki (krewetki, homary, kraby, raki), ostrygi, małże, warzywa (seler, marchew, ziemniaki, czosnek, cebula), ostre przyprawy, wywary mięsne (rosół), produkty żywnościowe konserwowane, sztucznie barwione, z innymi substancjami dodatkowymi; produkty podkreślone warto wykluczyć z diety w większosci przypadków alergii pokarmowej, gdyż ich wartość odżywcza jest stosunkowo niewielka, a właściwości uczulające silne; pozostałe wyklucza się po uzgodnieniu z lekarzem,
dorośli najczęściej uczulają się na świeże warzywa i owoce, skorupiaki, jaja i ryby,
produktami żywnościowymi mogącymi powodować objawy takie, jak w alergii, są: sery fermentujące, napoje alkoholowe, konserwy rybne, tuńczyk, makrela, śledź, dorsz, suszona kiełbasa, wieprzowina, truskawki, pomidory, białko jaja, czekolada, cytrusy, skorupiaki, przyprawy, cynamon, szpinak, rabarbar, banany, pieprz, orzechy, kiszona kapusta, ananas,
należy pamiętać, że nie tylko spożycie pokarmów, ale też bezpośredni kontakt ze skórą – warzyw, owoców (np. pomidor, owoce cytrusowe), mleka, jaj czy ryb – może wywołać lub nasilić zmiany skórne.